سلام- چه کنیم برای محله؟
خیلی ساده و بیتعارف، میتوان گفت و قبول کرد «حال محله خوب نیست». بسیاری از خانهها خالی و مهجور افتاده یا محل شبگذرانی و اتراق افراد آسیبدیده شهر هستند. بسیاری از خانههای خوب قدیمی در اشغال کارگاههای خرد و انباری است. بسیاری از خانهها به مبلغی بسیار ناچیز به اجاره ناقص به افراد سپرده شده و مالک و صاحبخانه اتاق یا گوشهای از آنها را به عنوان «نگهداری وسائل شخصی» در اختیار خود دارد تا کلید فقط دست مستاجر نباشد. و تعداد محدود و معدودی از خانههای قدیمی هنوز در تملک و تحت سکونت خانوادههای «پامناری» باقی ماندهاند. البته، در این میان، خانههای نوساخته چهار یا پنج طبقه هم هستند که عموما در اجاره خانواده هایی هستند شریف و محترم که از محلهها و شهرهای دیگر کشور آمده و در این آپارتمانها سکنی گزیدهاند.
وجود کارگاه و انباری، بهخودی خود، هرگزمحل اشکال نیست. اینها هم حلقهای از زنجیر اقتصاد و معیشت جامعه هستند. اینها، در حقیقت، ابزار پشتیبان بازار هستند و بنابراین وجودشان ضروری و مغتنم است. اما، متاسفانه، این واحدها و فعالیتها کمکی به تعالی محله نمیکنند. متاسفانه آینده محله دغدغه آنها نیست. علت اصلی این امر آن است که این واحدها و این عزیزان، حس تعلق به مکان ندارند. خود را مال محله و محله را مال خود نمیدانند.
در ادبیات شهرسازی، این باور بین متخصصان و کارشناسان وجود دارد که شهر و محله را فقط اهالی آن میسازند. و اهالی فقط وقتی چنین میکنند که احساس کنند محله مال آنها است و آنها هم مال همان محله هستند. به این دلیل است که میگویند محله با خانه و سکونت محله میشود نه با تجارت و کارگاه. حالا، این پرسش مهم بیجواب میماند: محلهای که در قلب پایتخت کشور است و در کنار بازار بزرگ ملی قرار دارد که هنوز هم نبض اصلی تجارت داخلی را در دست دارد، چرا چنین است؟ ثروت عظیمی که در بازار تهران دست به دست میشود، چرا میل به آبادنی و ارتقای منزلت محله ندارد؟ چرا این همه زمین خالی و متروک در این پهنه وجود دارد؟ بخشی از این زمینهای خالی متعلق به افراد و سهمی متعلق به دولت یا دستگاههای عمومی است. این زمینهای خالی، اگر ساخته شوند، آیا، میتوانند چهره محله را تغییر دهند؟ اگر آری، باید دید این زمینها چه کاربری و فعالیتی باید پیدا کنند تا محله به سمت رونق و استمرار حیات برود. حتی باید این پرسش را به میان آورد که این پلاکها آیا باید تجمیع شوند یا با همان قوارههای تاریخی و دانهبندی اصیل خود احیا و بازسازی شوند؟