سلام- محله مال کیست؟
تا کنون، آیا، این پرسش به ذهن‌مان خطور کرده که «محله مال کیست؟» فرض کنیم همین محله اودلاجان، یا محله سیروس، مال کیست؟ اصلا، آیا، محله مالک دارد؟ ملکیت آن را به نام کسی یا کسانی زده‌اند؟ حتما، در شنیده‌ها و خوانده‌های خودمان، بارها از مالکیت روستاها و آبادی‌های کوچک با خبر شده‌ایم. تا همین چند دهه پیش، در اکثر نقاط کشور، هر روستا مال یا ارباب یا کدخدا بود. کل زمین و زمان روستا متعلق به یک ارباب بود. ولی آیا در شهرها هم چنین روال و سابقه‌ای هست؟ مثلا شهری می‌شناسیم که مال یک سلطان یا حاکم باشد؟ همین‌طور، آیا، تا کنون شنیده و خوانده‌ایم که یک محله مال کسی باشد؟ مثلا مال داروغه یا نایب یا کلانتر؟
محله مال کیست؟ شاید برای نزدیک‌شدن به پاسخ این پرسش، بهتر باشد بگردیم و ببینیم محله‌ها چگونه شکل گرفتند و به وجود آمدند. مثلاا همین محله اودلاجان، آن قدیم‌قدیم‌ها، چی بوده و چطور به مرور تبدیل به یک محله شده‌است. در این تبدیل به محله‌شدن چه روندی را طی کرده و چه قوانین و ضوابطی را به وجود آورده.
اغلب ماها تصور می‌کنیم محله و شهر مال دولت است. فکر می‌کنیم ماها مستاجر یا بهره‌بردار املاک دولت هستیم. ولی، آیا، چنین است؟ محله‌و شهر مال دولت است؟ اگر مال دولت است چرا برای نگهداری و نظافت و امنیت آن از ماها پول می‌گیرد؟ چرا این‌همه عوارض و مالیات می‌پردازیم؟ اگر محله مالک و صاحب دارد خودش باید هزینه نگهداری آن را هم بدهد پس چرا از ماها پول می‌گیرد؟
شاید محله مال هیچکس نیست! شاید فکر کنیم محله نیز مانند کوه و دشت، موهبتی الهی است و ما شانس آورده‌ایم که از آن استفاده کنیم و شاکر باشیم. اگر چنین است، دولت‌و نهادهای عمومی چه‌کاره هستند که برای حفاظت از آن نیرو تربیت می‌کنند با کسانی که به آن تجاوز کنند می‌جنگند و می‌کشند و کشته می‌شوند. چرا؟
اصلا، ممکن است بی‌خیال این پرسش شویم و سرمان را بیندازیم پایین و زندگی‌مان را بکنیم! اصلا به ما چه که محله مال کیست؟! سال‌ها و سال‌ها در محله زندگی کرده‌ایم و این سوال هم اصلا به ذهن‌مان نرسید و هیچ اتفاقی هم نیفتاده. حالا هم بی‌خیال! چه فرقی می‌کند محله مال که باشد؟ مال من یا تو یا او؟ چه فرقی دارد محله مال دولت باشد یا نه، موهبتی خدادادی باشد؟ فرقی دارد؟ اتفاقی می‌افتد؟ ولی این پرسش یک پاسخ جالب هم دارد: اگر دنبال این پرسش نباشیم که محله مال کیست، ممکن است هیچ اتفاقی نیفتد! همان‌گونه که تا کنون نیفتاده و ما هم دنبال پاسخ به پرسش نبودیم. ولی! ولی! اگر بدانیم محله مال کیست، حتما اتفاقاتی می‌افتد، و تازه می‌فهمیم «محله صاحب دارد!». وقتی به این نتیجه برسیم محله را رها نمی‌کنیم و در برابر اتفاقاتی که در محله می‌افتد بی‌خیال نمی‌شویم. حتما کاری می‌کنیم. پس، محله مال کیست؟