سلام- موزه‌های محله‌ای
همه ما با نام و موضوع موزه آشنا هستیم. در ایران خود ما، موزه‌های متنوع و زیادی وجود دارد. برخی از موزه‌ها عام و جامع هستند، مثل موزه ایران باستان؛ برخی تخصصی و موضوعی، مثل موزه ثبت یا موزه پست. برخی موزه‌ها هم موردی و خاص هستند، مثل موزه هنرهای معاصر تهران. در همین دور و اطراف محله، چندین موزه وجود دارد: موزه ملی ایران، موزه دارالفنون، موزه پست و مخابرات، موزه ملک، موزه عبرت، موزه ثبت، موزه مقدم و بقیه. امروز، موزه به معنی مکانی برای نگهداری اشیا و اسناد نیست. موزه مکانی برای آموزش، پژوهش و ارتباط است. در موزه‌های مدرن جهان (نسل پنجم موزه‌ها)، نمایش اشیا و اسناد یک سوم وظایف و مکان موزه را تشکیل می‌دهد. بقیه خدمات و فضای موزه به آموزش و تحقیقات اختصاص دارد. طبیعی است فضاهای مناسب خدماتی و حتی پذیرایی هم در موزه‌ها وجود دارد. لازم هم هست.
اما، در کنار موزه‌های رایج جامع و تخصصی، دسته دیگری از موزه‌ها هستند که محله‌ای یا خانوادگی هستند. مثلا خانه‌موزه یک شخصیت ملی یا تاریخی که در آن یادگارهایی از شخصیت ازدست‌رفته به نمایش می‌گذارند. معمولا خانه این افراد را به موزه تبدیل می‌کنند، مثل موزه شهید مدرس، موزه جلال و سیمین و موزه آیت‌الله طالقانی. اما موزه محله‌ای داستان دیگری دارد. در این نوع موزه‌ها، اهالی محل اشیا و اسناد خاطره‌انگیز خود را به موزه اهدا یا امانت می‌دهند و آن اشیا و اسناد در معرض دید و اظهار نظر هم‌محله‌ای‌ها و دیگران قرار می‌گیرد. معمولا، اسناد و اشیای این موزه‌ها مربوط به گذشته نزدیک محله است. اسناد و اشیایی از دو سه نسل پیش‌تر. مثل سند ازدواج، قباله ملک، کوزه، چرخ خیاطی و امثال‌هم. وسایل نه چندان قدیمی ولی خاطره‌انگیز. ممکن است گفته‌شود این اشیا و اسناد در برابر اشیا و اسناد موزه‌های رسمی و بزرگ ارزشی ندارند. شاید هم درست باشد این حرف. اما همیشه چنین نیست. ما چرا به موزه می‌رویم؟ برای آموزش، یادآوری هویت و غیره. درست است. اما، موزه و هر فضای فرهنگی و اجتماعی دیگر یک عملکرد و وظیفه بسیار مهم دیگر هم دارد: ارتقای مودت و دوستی بین مردم. ما در موزه ایران باستان، با دیدن ریشه‌های با ارزش تاریخی و فرهنگی خود، احساس یگانگی و هم‌پیوندی با دیگر هم‌وطنان خود می‌کنیم. در موزه محله‌ای چطور؟ در موزه محله‌ای، این امر شدیدتر و محسوس‌تر است. مردم با دیدن اسناد و اشیای موزه‌ای همسایه‌های خود، خیلی سریع، یاد روابط و دوستی‌های گذشته نزدیک خود می‌افتند و به تداوم آن علاقمند می‌شوند.