سلام-حافظه تاریخی محله!
از ما چیزی به یادگار می‌ماند که ساخته‌ایم. حرف و حدیث‌های‌مان در غبار زمان فراموش می‌شود ولی آن‌چه را ساخته‌ایم نه گذر زمان از بین می‌برد نه غبار فراموشی. با نگاهی به دور و اطراف خود آثار و یادگارهایی را می‌بینیم که ده‌ها و صدها سال از عمرشان می‌گذرد ولی هنوز پابرجا هستند و داستان زندگی مردم شریف این آب‌وخاک را روایت می‌کنند. لازم نیستت این یادگار ماترک سلطان یا حاکمی باشد، یادگارهای پدران و نیاکان خود ما هم گواه این قصه‌ها و روایت هستند. در محله خود ما، چند نمونه از بناها را داریم که هریک یاد و نامی از گذشتگان نزدیک ما را دارند؟ و از همه مهم‌تر، این یادگارها را چگونه مراقبت و حفاظت می‌کنیم؟ آیا، به‌واقع، احترام‌شان را بجا می‌آوریم؟ آیا از آنان آن‌چنانی استفاده می‌کنیم که شایسته‌اش هستند؟ قدرشان را آیا می‌دانیم؟ چگونه؟ تا چه حد؟
در همین تکه کوچک از شهر، متاسفانه، یادگارهای بسیاری به فراموشی سپرده شده‌اند. گویی هرگز نبودند. یادمان هست، آیا، آب‌انبار محله کجا بود؟ حمام محله، آیا، فراموش نشده؟ فشاری سر کوچه چطور؟ مدرسه‌ای که تخریب شد، به یادمان هست؟ خانه‌های بزرگان محله چطور؟ کدام‌شان هنوز یادوخاطره آن عزیزان را زنده نگه داشته‌اند؟ یامان هست، آیا، وقتی به مشکلی برمی‌خوردیم یا اختلافی پیش می‌آمد، پیش کدام بزرگ می‌رفتیم و درِ کدام خانه را می‌زدیم؟ آن خانه کجاست الان؟ چه سرنوشتی دارد؟
در علم جامعه‌شناسی، حکم بسیار باارزشی وجود دارد. حکم چنین است: «وقتی گذشته نزدیک خودمان را نمی‌شناسیم و به یاد نمی‌آوریم، سینه‌زدن زیر پرچم افتخارات باستانی، فقط، لقلقه است! وقتی نزدیک‌ترین اتفاقات تاریخی را فراموش می‌کنیم و ردپا های آن‌ها را پاک می‌کنیم، صحبت از اهورامزدا و کوروش و داریوش، به واقع، تلاشی عبث و پوچ است. یادآوری گذشته نزدیک، نخستین شرط و پایه تعلق به مکان و ارتقای شخصیت فردی و مدنی است. بخشی از این یادآوری‌ها با حفظ مکان‌های زیست و فعالیت آنان میسر است. پس، از خود بپرسیم، چه کسانی از اهالی محل در نهضت ملی‌شدن نفت ایران نقش داشتند؟ چه کسانی در جنبش مشروطیت فعال بودند؟ خانه‌های آنان در کجا بود؟ الان چه وضعی دارند؟ آیا بزرگان حکومتی در یکصدسال گذشته در این محل زندگی نمی‌کردند؟ کی‌ها بودند؟ خانه‌شان کجا بود؟ الان، آیا، اثری از آن خانه‌ها هست؟ چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند؟ در محله ما، آیا هنرمند و صنعتگر بنام نبود؟ خانه‌های آن‌ها چه شد؟ خانه‌های سیاسیونی که دل به دریا می‌زدند، حالا، چه وضعی دارند؟ و . . . .